Na rynku jest dostępnych wiele urządzeń, które są reklamowane jako sprzęt do rejestracji sygnału EEG dla celów marketingowych. Jednak tylko niektóre z nich faktycznie nadają się do użytku i zapewniają wiarygodne wyniki. Ich skuteczność zależy od ilości i typu elektrod transmisyjnych oraz wzmacniacza sygnału. Główną weryfikacją sprzętu jest to, czy realizuje się na nim badania naukowe, bo dla celów marketingowych również konieczna jest doskonała jakość sygnału.
Co należy wziąć pod uwagę wybierając sprzęt do EEG w badaniach marketingowych?
Planując badania neuromarketingowe EEG należy wziąć pod uwagę specyfikę tej techniki, możliwości danego sprzętu, przebieg badania oraz poszczególne funkcje mózgu, które chcemy zbadać. Jeśli zlecasz badanie agencji badawczej dowiedz się jakim sprzętem się posługuje. Jeśli jesteś badaczem sprawdź parametry sprzętu.
Jak przebiega neuromarketingowe badanie EEG?
Na głowę osoby badanej zakłada się urządzenie z elektrodami transmisyjnymi, które rejestrują aktywność komórek piramidowych kory mózgowej. Urządzenia to najczęściej czepki EEG z mokrymi lub suchymi elektrodami podłączonymi do wzmacniacz sygnału. Sygnał przekazywany jest do komputera przewodowo lub bezprzewodowo najczęściej poprzez sieć wifi.
Jak EEG mierzy aktywność mózgu?
EEG mierzy aktywność mózgu pośrednio, nie wiemy, skąd dokładnie pochodzi sygnał odbierany przez elektrody, ale wiedząc, że każdy obszar mózgu pełni specyficzne funkcje, możemy z dużym prawdopodobieństwem wyciągać trafne wnioski. Dlatego niezbędne jest użycie sprzętu o jak największej ilości elektrod. W przypadku badań naukowych liczba stosowanych elektrod waha się od 32 do 256. Dla skutecznych badań neuromarketingowych standard minimum to 32 elektrody. Koniecznie trzeba tu również wziąć pod uwagę, że surowy sygnał obarczony jest szumem zakłócającym (wewnętrznym i zewnętrznym) a opony mózgowe, CSF – płyn mózgowo-rdzeniowy, kości czaszki, skóra, włosy, pot stanowią bariery, które osłabiają sygnał. Dlatego tylko sprzęt z czułym i dokładnym wzmacniaczem dostarczy wiarygodnych danych. Pewność można uzyskać jedynie używając sprzętu stosowanego w badaniach naukowych.
Jaki sprzęt jest stosowany na rynku badawczym?
Agencje badawcze posługują się sprzętem różnego rodzaju, którego cena waha się od kilku do kilkuset tysięcy złotych. Główna różnica między nim to rodzaj, ilość i jakość odbieranego sygnału co wiąże się z użytymi materiałami i konstrukcją. Dobry sprzęt gwarantuje powtarzalność pomiaru i rzetelność uzyskiwanych danych. Umożliwia realizację badań z wykorzystaniem elektrod mokrych i suchych. Sprzętu profesjonalnego nie można kupić w wolnej sprzedaży.
Jakich urządzeń nie należy używać?
Do rzetelnych badań neuromarketingowych nie nadają się urządzenia o małej liczbie elektrod, słabym przewodnictwie i wzmacniaczu o niskiej rozdzielczości. Poniżej kilka takich urządzeń.
Neeuro SenzeBand Opaska EEG z 4 kanałami i 2 czujnikami referencyjnymi – ok. 2 000 PLN
Urządzenie jest wyposażone w 6 czujników – 4 pojedyncze kanały i 2 czujniki referencyjne. Wszystkie czujniki znajdują się na jednym poziomie czaszki, nie docierając do wyższych i niższych rejonów. Nie ma artykułów naukowych odnoszących się do badań zrealizowanych tym sprzętem. Jest to zabawka.
Źródło: https://www.neeuro.com/senzeband/
Headset EMOTIV EPOC+ (Emotiv) z 14 kanałami rejestrującymi – ok. 4 000 PLN
Mimo, że niektóre agencje badawcze oferują badania EEG realizowane tym urządzeniem, to nie jest to sprzęt do tego celu. Urządzenie służy do gier, jest to zabawka. W specyfikacji produktu brak danych o wzmacniaczu sygnału. Brak artykułów naukowych odnoszących się do badań zrealizowanych tym sprzętem. Zatem to urządzenie, podobnie jak poprzednie, nie jest profesjonalnym sprzętem do badań neuromarketingowych.
Źródło: https://www.emotiv.com/epoc/
EPOC Flex (Emotiv) zestaw żelowy z 32 elektrodami rejestrującymi i 2 referencyjnymi – ok. 8 000 PLN.
Ten sprzęt można już brać pod uwagę w badaniach mózgu ze względu na wystarczającą ilość elektrod, jednak srebro w nich użyte nie jest najlepszym materiałem pozwalającym uzyskać sygnał doskonałej jakości. W profesjonalnym sprzęcie używa się złota. Ponadto wzmacniacz wykazuje niską rozdzielczość: 0,51μV co powoduje, że subtelne sygnały nie są rejestrowane. Nie ma artykułów naukowych odnoszących się do badań tym sprzętem. Tym samym uzyskanie zadowalających efektów w neuromarketingu przy jego użyciu jest mocno wątpliwe.
Źródło: https://www.emotiv.com/epoc-flex/
Jakiego sprzętu należy używać w neuromarketingu?
W badaniach naukowych dobrze znane i popularne są urządzenia firm produkujących zaawansowany sprzęt biomedyczny, m.in. Brain Products i g-tec Guger Technologies. Zatem sprawdzają się one również w neuromarketingu.
Koszt zestawu EEG oscyluje wokół 200 000 PLN, cena samych czepków z czujnikami pokrytymi złotem zaczyna się od ponad 20 000 PLN. Urządzenia Brain Products są droższe, producent szczegółowo przedstawia parametry wzmacniacza i czepka. Poniżej przykładowe modele EEG mobilnego obu firm. Oba urządzenia są bezprzewodowe i kompatybilne z innymi technikami pomiarów biometrycznych. Można je używać z elektrodami aktywnymi, pasywnymi, suchymi lub mokrymi.
Zestaw Brain Products
Live Amp – prawdopodobnie najmniejszy wzmacniacz stosowany w badaniach naukowych na świecie. Konstrukcja wzmacniacza umożliwia rejestrowanie danych na wewnętrznej karcie pamięci lub przesyłanie danych on-line do stanowiska rejestrującego. Dzięki swoim małym rozmiarom pozwala na szerokie zastosowanie, a parametry techniczne przekładają się na wysoką jakość rejestrowanego sygnału. Jego unikalne cechy to:
- ultralekka konstrukcja (ok.60 gram) – najmniejszy i najlżejszy na świecie,
- małe wymiary (8cmx5cmx1,5cm),
- częstotliwość próbkowania można ustawić na 250 Hz , 500 Hz lub 1000 Hz,
- 4 GB na wewnętrznej karcie pamięci,
- zasięg na zewnątrz do 30 m, wewnątrz do 10 m.
actiCap Xpress – czepek posiadający możliwość użycia różnych rodzajów elektrod: pasywnych, aktywnych, suchych, żelowych. Wygodny, wytrzymały, wszechstronny, bezpieczny, łatwy w użyciu i szybki w aplikacji. Czujniki są wykonane z użyciem złota. Zapewniają stabilny kontakt ze skórą głowy, nawet jeśli czujniki nie są całkowicie prostopadłe do powierzchni. 78 możliwych pozycji elektrod na nasadce oferuje niezwykle elastyczny układ kanałów, który może zasadniczo obejmować każdą pozycję systemu 10/20. 30 zintegrowanych uchwytów elektrod można łatwo przestawić. Elastyczna tkanina i dodatkowe otwory pozwalają na wymianę QuickBits, nawet gdy czepek jest już zamontowany.
Producent podaje liczne publikacje badań naukowych zrealizowanych na sprzęcie EEG: https://www.brainproducts.com/references2.php zatem w ASM Neurolab stosujemy właśnie te urządzenia – zestaw mobilny i stacjonarny.
https://www.brainproducts.com/productdetails.php?id=63
Zestaw g.Nautilus g-tec
Dane przesyłane są bezprzewodowo w paśmie 2,4 GHz na odległość ok 10 m. Czułość każdego kanału można regulować, a częstotliwość próbkowania można ustawić na 250 Hz lub 500 Hz. Posiada wbudowany akumulator litowo-jonowy, zapewniający do 10 godzin ciągłej pracy. Ładowany jest przez bezprzewodowy system w 2-3 godz.
Producent podaje odnośniki do badań zrealizowanych z użyciem różnego rodzaju sprzętu, w tym kilka dotyczących EEG. http://www.gtec.at/Research/Publications
Podsumowanie
Profesjonalny sprzęt jest zintegrowany z odpowiednim oprogramowaniem, każdy z producentów posiada własny software. Natomiast metodologia konkretnego badania i interpretacja wyników to kwestia leżąca w gestii badacza analityka i neurofizjologa. Ma to ogromne znaczenie przy realizacji case’ów neuromarketingowych, gdzie liczą się niuanse.
Z powyższej analizy wynika jednoznacznie, że badania neuromarketingowe wymagają inwestycji w kosztowny sprzęt lub wynajęcia agencji badawczej, która go posiada lub wypożycza. Warto jednak wziąć pod uwagę, że agencja, która wypożycza sprzęt okazjonalnie, zaoferuje wyższą cenę za badanie. Firmy posiadające sprzęt na własność dysponują w większym stopniu możliwością prowadzenia badań nad tworzeniem i doskonaleniem autorskiej metodologii interpretacji danych.
A co się dzieje, jak już dysponujemy sprzętem? Zapraszamy do lektury case’ów badawczych na blogu.